علت بحث از فلسفه احکام :
ما درباره فلسفه احکام الهى بحث مى‏ کنیم تا به ارزش و اهمیت و آثار مختلف آنها آشناتر شویم، نه براى این که ببینیم آیا باید به آنها عمل کرد یا نه. این مساله درست به این مى‏ماند که از پزشک معالج خود توضیحاتى درباره فواید داروهایى که براى ما تجویز کرده و چگونگى تاثیر آنها بخواهیم تا آگاهى و علاقه بیشترى به آن پیدا کنیم، نه این که به کار بستن دستورات وى مشروط به توضیحات قانع کننده او باشد، زیرا در این صورت باید خود ما هم طبیب باشیم.
چرا در شبانه روز پنج نوبت نماز می خوانیم؟
انسان برای رسیدن به کمال و خوشبختی آفریده شده است و سرلوحه سعادت او توحید و یاد خدا است و در بین عبادات نماز بیش از همه انسان را به خدا متوجه می کند و وی را به یاد خدا میاندازد.واز سوی دیگر کارهای روزانه و مشغله‏ های مداوم و وسوسه‏ های شیطان و خواهش‏ های نفسانی، آدمی را از یاد خدا غافل می کند. برای ازبین بردن غفلت‏ های مداوم خدای مهربان نمازهای شبانه روز را در وقت‏ های مختلف واجب گردانید. نماز در پنج نوبت هم گناهان را می شوید و هم حال غفلت را به حال ذکر و یاد خدا مبدّل میکند و انسان‏ها را در زمان‏ های مختلف به یاد خداوند می اندازد و دل را متوجّه او می کند.پیامبر(ص )نماز را به چشمه آب گرمی که بر در خانه کسی باشد و شبانه روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد، تشبیه کرده است که بدون تردید چرک و آلودگی در بدن چنین کسی باقی نخواهد ماند.
     در حدیثی از پیامبر(ص) علت این که چرا نمازهای واجب در پنج نوبت خوانده می شود آمده: یک یهودی خدمت رسول خدا(ص) رسید و ضمن سؤالاتی پرسید: چرا نمازهای شبانه روز در پنج وقت واجب شده است، حضرت جواب داد: "موقع ظهر همه چیز خدا را حمد و تسبیح می کند و خدا به من درود می فرستد، و آن ساعتی است که خدا نماز را بر من و امّتم واجب فرموده نیز آن ساعتی است که در قیامت جهنم را می آورند و هر کس در آن ساعت (ظهر) در حال رکوع یا سجود و یا قیام باشد، خداوند بدنش را بر آتش حرام می کند. وقت ناز عصر آن ساعتی است که حضرت آدم(ع) از درخت (درختی که از خوردنش نهی شده بود) خورد و بدین جهت از بهشت خارج شد. از این رو خداوند بر ذریه او تا روز قیامت، نماز عصر را واجب فرمود.
اما نماز آن وقتی است که خداوند توبه آدم را قبول کرد و آدم(ع) سه رکعت نماز خواند. یک رکعت برای خطای خود و یک رکعت برای خطای حوا و یک رکعت برای توبه‏ اش، و خداوند این سه رکعت را در این وقت واجب کرد. دعا در این وقت مستجاب می شود. اما نماز عشا چون برای قبر و روز قیامت تاریکی هست، نماز عشا در این وقت واجب شد تا موجب نورانیّت قبر و پل صراط گردد.

    اما نماز صبح در این وقت واجب شد تا امتم سجده بر خدا کنند، قبل از آن که کافر (آفتاب پرست) بر آن (آفتاب) سجده کند. نماز صبح نمازی است که ملائکه ‏های مأمور شب و فرشتگان مأمور روز گواه بر آنند". البته این روایات می تواند تنها بخشی از اسرار و حکمت‏ های نماز و اوقات پنج گانه باشد که برای ما بیان شده است.
                                                                منبع :علل الشرایع، ج 2، ص 33، باب 36، حدیث 1.